1 Eylül 2007 Cumartesi

Maçka Palas'ta zaman...


Vaktiyle dağ, bayır, bostanlık olan ve bir rivayete göre Nizam-ı Cedid ve II. Mahmud’un eşkinci neferlerinin tüfekle nişan attıkları Nişantaşı ve civarının çehresi II. Abdülhamid’in Yıldız Sarayı’na yerleşmesiyle değişmeye başlar. II. Abdülhamid’in, has adamlarını Yıldız Sarayı’nın yakınına toplama arzusuna düşmesiyle Nişantaşı ve civarı bostan kulübelerinden, inek ahırlarından kurtularak; sultan ailesinin, paşaların ve nazırların; bahçeli, selâmlıklı haremli, at koşturacak sofalarla, yirmişer otuzar odalı, içleri tıklım tıklım, kapıları Arnavut, Boşnak bekçili konaklarıyla bezenmiş büyük bir mahalle haline gelir.

11 Şubat 1882 tarihinde II. Abdülhamid, Teşvikiye’de Kalpakçı Mıgırdıç ile karısı Firisine’ye ait olan 59.600 zira (44.700m2) büyüklüğündeki araziyi, vârislerinden 445.750 kuruşa satın alarak Sadrazam Said Paşa, Hayreddin Paşa, Hariciye Nazırı Said Paşa, Mâbeyn-i Hümâyûn başkâtibi Süreyyâ Ahmed Paşa, Ordu-yu Hümâyûnlar müşiri Rauf Paşa ve serkarin Hacı Ali Paşalara ihsan eder. Padişahın ihsan ettiği bu arazilerde yine padişaha ayrılan ödenek ile konaklar, köşkler inşa olunmaya başlar.

7 Haziran 1889’da Hacı Ali Paşa kendisine ihsan edilen arazinin yan parselinin 1.888 zirasını da satın alarak arsasına katar. Böylece toplam 6.898 zira 12 parmak büyüklüğüne ulaşan araziye inşa edilen konak, Hacı Ali Paşa’nın 8 Haziran 1913 tarihinde vefatıyla oğlu Mehmet Abdülkâdir Paşa’ya kalır. 1917 yılında bir yangın geçiren konak, Haziran 1919’da tamamen yanar. Mehmet Abdülkâdir Paşa, 29 Mart 1920’de arsayı Feliks Nouman’a 17.000 Osmanlı lirasına satar. Feliks Nouman ise 13 Ekim 1921’de arsayı 1.813.500 kuruş gibi çok ucuz bir fiyata Vincenzo Caivano’nun eşi Caterina Caivano’ya satar.

1879 doğumlu olan Vincenzo Caivano, demiryollar›nda mühendis olarak çalışırken Edirne’de bulduğu kömür madeninden büyük bir servet yapar. Kira apartmanı olarak tasarladığı Maçka Palas’ın inşaatını 1922 yılında on bir ay gibi kısa bir sürede tamamlatır. Maçka Palas, mal sahibinin titizliği ile zamanın en bakımlı ve gözde apartmanlarından biri olur. 73 yıl boyunca 64 dairesinde yüzlerce kişiye dolayısıyla anıya yuva olan Maçka Palas’ın kiracıları arasında ilk akla gelen isimler aras›nda şair-i âzam Abdülhak Hâmid Tarhan, yazar Kerime Nadir, Dr. Hazım Bumin, kozmolog Abdülfeyyaz Tevfik Yergök, Reşid Ben Ayyad, Turgay Şeren vardır.

Vincenzo Caivano’nun, 5 Mayıs 1967’de vefatı üzerine oğlu Achille Caivano, eşi Jozette ile Büyükada’dan Maçka Palas’a taşınarak binanın idaresini üzerine alır. Bahçesi 1972 yılında Polatlara satılan Maçka Palas’ın tenis kortu da bir süre sonra otopark olur. Alt katlar ise dükkân olarak kiralanır.

Achille Caivano’nun eşinden bir yıl sonra 4 Aralık 1988’de vefatıyla Maçka Palas iki evlatlığı ile Yunanistan’daki akrabalarına kalır. 22 Aralık 1994 tarihinde Doğuş Holding, Maçka Palas’ı satın alır. Tüm kiracılar Maçka Palas’tan çıkarıldıktan sonra restorasyon başlatılır. Maçka Palas’ın alt katları mağaza, üst katları ise Körfezbank Genel Müdürlüğü olur. Yetmiş altı yaşındaki bina yeni kimliğiyle üçüncü binyıla yelken açar.