Taksim Meydanı’ndan Cihangir’e doğru uzanan Sıraselviler Caddesi’nde, solda Alman Hastanesi’nin hemen evvelinde yer alan sokağın günümüzdeki adı Aslan Yatağı’dır. Oysa 1800’lü yılların sonunda kimi zaman Somuncular ve bazen Somuncuoğlu, kimi zaman ise Urucular Sokak olarak anılan ve henüz bir çıkmaz olan bu sokak, 1895 yılına ait tapu kayıtlarında çıkmaz Aruslar Sokağı olarak geçmektedir. 1900-1921 yılları arasında ise Urucular Sokak ile Somuncular Sokak arasında yer alan Araslar Sokağı olarak tarif edilmekteyken; 1927 yılından itibaren Aslan Sokağı, 1934 yılından günümüze değin ise Aslan Yatağı Sokak olarak anıla gelmiştir.Bu sokak üzerinde yer alan ve bir tarafında Henri de Wilson evi ve bahçesi ile bazen Ali Çavuş ve Faik Bey ve Abdi Efendi Bey evi ve bahçeleri, diğer iki tarafında W.J. Jones evi ve bahçesi bulunan; Teba-i Devlet-i aliyye’nin Rum milletinden Bebek Köyü sakinlerinden ve Fener İdaresi memurlarından Dimitri oğlu Andonaki’nin sahibi olduğu 38 kapı numaralı bahçeli evi, 8 Mayıs 1894 günü John Francis Rizzo’nun eşi Marianne Rizzo satın almıştır.
Rizzo Apartmanı’nın ilk mukimlerine 1896 yılında rastlıyoruz. Aynı yıl apartmanın bodrum katında oturan mimar Ohannes Aznavur’un, binanın mimarı olabileceği düşünülebilir. Gerek konumu gerekse mimari kalitesi ve etkileyici üslûbuyla Beyoğlu’nun pek zarif apartmanlarından biri olan Rizzo Apartmanı, seneler boyunca üst düzey ve seçkin bir kiracı topluluğuna ev sahipliği yapmıştır.
1896RIZZO EVİ, Urucular Sokağı Pera
Bodrum Oh. Aznavour, mimar
Giriş Kont Quadt-Wykradt-Ismy, Alman Büyükelçiliği ikinci kâtibi
1. kat Dr. R. Lindau, Düyûn-u Umumiye İdaresi’nde Alman tahvilleri delegesi
2. kat F. Thalasso, banker
3. kat John F. Rizzo, Heald ve Rizzo Şirketi
4. kat Th. Paraschos, Tütün Rejisi Hesap İşleri Büro Şefi
Odabaşı: Artin Zamanyan
1901
RIZZO EVİ, Araslar Sokağı No: 38. Pera
1. Gaston Auboyneau, Osmanlı Bankası’nda genel müdür yardımcısı
2. Dr. R. Lindau, Düyûn-u Umumiye İdaresi’nde Alman tahvilleri delegesi
3. Marki Guido Guiccioli, Düyûn-u Umumiye İdaresi’nde İtalyan tahvilleri delegesi
4. John F. Rizzo, Heald ve Rizzo Şirketi’nden
". Edgar V. Rizzo, Rizzo ve Déparès
5. Léon Boulot, Fransa Konsolos yardımcısı
Odabaşı: Toros ve Artin Zamanoğlu
1909
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera
1. Etienne Eugénidi, E. Eugénidi Bankası’ndan
2. Charles M. Marling, İngiltere Büyükelçiliği müsteşarı
3. Marki Alberto Théodoli, Düyûn-u Umumiye İdaresi’nde İtalyan tahvilleri delegesi
4. C. Goldstücker, Doğu Demiryolları İşletmesi’nin baş mühendisi
5. D. Sofiano, tüccar
Odabaşı: Paul Cassar ve Jean Cosulich
1910
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera
1. Etienne Eugénidi, E. Eugénidi Bankası
2. Charles M. Marling, İngiltere Büyükelçiliği müsteşarı
3. Marki Alberto Théodoli, Düyûn-u Umumiye İdaresi’nde İtalyan tahvilleri delegesi
4. Michael Bey
5. D. Sofiano, tüccar
1913
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera.
Giriş Otto Kaufmann, Deutsche Bank’ın müdürü
2. J. Carré, Osmanlı Bankası genel müdürünün özel sekreteri
3. Alfred Misrachi, Selanik Bankası müdürü
4. Georges Schrimpf, Fraissinet ve Ortakları Buharlı Vapur Şirketi genel temsilcisi
5. F. Picard, mühendis
Odabaşı: Paul Cassar ve Miguir Balabanian
1914
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera
Giriş Otto Kaufmann, Deutsche Bank’ın müdürü
2. Henri de Montréal, Osmanlı İmparatorluğu mali işler denetleme müdürü
3. Alfred Misrachi, Selanik Bankası’nın müdürü
4. F. Picard, mühendis
5. Georges Schrimpf, Fraissinet ve Ortakları Buharlı Vapur Şirketi’nin genel temsilcisi
Odabaşı: Paul Cassar ve Miguir Balabanian
1921
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera.
Giriş John Eliasco, Atina Bankası’nın genel müdürü
1. F. Picard, mühendis
2. Périklès E. Mandanakis, tüccar
2. Dul bayan Mimico
3. Jean Constantinidi, Atina Bankası’nın müdürü
4. Félix Bellet, Crédit Lyonnais müdürü
1922
RIZZO APARTMANI, Araslar Sokağı No: 38. Pera
Giriş John Eliasco, Atina Bankası’nın genel müdürü
1. F. Picard, mühendis
2. Périklès E. Mandanakis, tüccar
3. Mimico (dul bayan)
4. Jean Constantinidi, Atina Bankası’nın müdürü
5. Félix Bellet, Crédit Lyonnais müdürü
1910 yılında John Francis Rizzo’nun vefatıyla eşi Marianne Rizzo ve evlatları Edgar V. Rizzo, Egbert Rizzo, Alfred Rizzo, Rozina Georgevich’e intikal eden Rizzo Apartmanı’nı çevreleyen Somuncuoğlu Sokak’taki 4 ve 26 numaralı arsalar ile Saatçi Sokak’taki 20, 20, 5 numaralı toplam beş parsel arsanın tüm hisseleri de 8 Mayıs 1894 günü yapılan satışla Marianne Rizzo’ya geçmiştir.
22 Aralık 1939 tarihli tapu kaydında Alfred Rizzo, Winfred Christine Rizzo, Cladius Darwin Rizzo, Rozina Georgevich, 14 Aralık 1947’de Yanni Vassiliadis’in eşi Eleni Vassiliadis, 28 Nisan 1954’de Aloise Constance, 23 Şubat 1963’de Yanni Vassiliadis’in evlatları Jean Vassiliadis, Theodoros Vassiliadis, Sophia Kandosaki, 7 Mart 1980’de Reşat Ozan, 2 Haziran 1981’de Mustafa Vedat Ozan mülkiyetlerinde olan Rizzo Apartmanı, 6 Ekim 2003 tarihinde Beyoğlu Gayrimenkul Yatırımcılığı İnşaat Taahhüt Turizm Ticaret A.Ş. tarafından satın alınmıştır. Beyoğlu A.Ş.'nin yaptığı başvuru üzerine, 29.03.2004 tarihli T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü kararıyla 1. derece tarihi eser olarak belirlenerek rölöve projeleri onaylanan Rizzo Apartmanı, yeni mukimlerine kapılarını açmıştır…
RİZZO AİLESİ
Rizzo adı, “kıvırcık” anlamına gelen tasvir özelliği olan “ricco” kelimesinden gelmektedir ki İtalyan kaynaklarında 14. yüzyıla değin uzanan Rizzo Ailesi’nin, kıvırcık saçlı bir üyesine lakap olarak verilip aile adı olarak anıla gelmiş ve zaman içinde soyadı olarak alınmış olmalıdır. Aslen İtalyan kökenli olan Maltalı ve İngiliz uyruklu Rizzo Ailesi’nin, 1883-1953 yılları arasında İstanbul’da yaşadığını tespit edebildiğimiz mensupları, genellikle komisyonculuk ve ticaret işleriyle uğraşmışlardır.
Elmas tüccarı Michael Rizzos, buğday komisyoncusu Ant. Rizzo, zahire komisyoncusu D. Rizzo, komisyoncu G. Rizzo, komisyoncu ve tüccar Giovanni Rizzo, terzi Bayan Rizzo, buğday komisyoncusu Pandeli Rizzo, kahve komisyoncusu G. Rizzos, zahire komisyoncusu J. Rizzos, Osmanlı İmparatorluğu Deniz Fenerleri İdaresi veznedarı Georges Rizzo, tahıl komisyoncusu C. Rizzo, komisyoncu P. Rizzo, Heald ve Rizzo Şirketi’nden G. Rizzo, komisyoncu Jean Rizzo, Balat Or Ahayim Yahudi Derneği’nin veznedarı Salomon Rizzo, Balat Or Ahayim Hastanesi’nin kurucularından Samuel Rizzo, halıcı Henri Rizzo, memur E. Rizo, dul bayan Angèle Rizzo, Heald ve Rizzo Şirketi’nden John F. Rizzo, komisyoncu Edgar V. Rizzo, komisyoncu Vass. Rizzo, Gazette Financieère’in müdürü Avukat Dr. Alfred Rizzo, Balia Karaidin Madenleri Şirketi’nin genel sekreteri Epam. Rizo, Co-opérative Şirketi genel sekreteri Jean Rizo, Karayolları Şirketi mühendisi Egbert Rizzo, dul bayan John F. Rizzo, dul bayan Epam. Rizo, dul bayan Leontine Rizzo, Urania Daktiloları Türkiye Temsilcisi, yayımcı John A. Rizzo...
Rizzo Apartmanı’nın sahibi Marianne Rizzo’nun eşi John Francis Rizzo ise 1856 yılında kurulan Heald ve Rizzo Şirketi’nin ortaklarındandır. Heald ve Rizzo Şirketi, Ellermans Wilson Ltd., Ellerman ve Bucknall SS. Co. Ltd., American Mediterranean Levant Line’ın temsilciliklerini üstlendiği denizcilik acentasının yanı sıra taş kömürü ithalatı, boya ve vernik ve yelken bezi ticareti de yapmıştır. E. Rizzo, Yabancı Deniz Ticaret Odası’nın 1922 yılı yönetim kurulu üyeleri arasındadır. 1900-1921 yılları arasında Annuaire Oriental Ltd.’nin yönetim kurulunda görev alan John A. Rizzo ve Gazette Financieère’in müdürü olan avukat Dr. Alfred Rizzo, 1921-1930 yılları arasında Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları içinde yer alan ticari merkezleri ve bu merkezlerde gerçekleşen ticari faaliyetleri, hem yerel hem yabancı girişimcilere tanıtmak amacıyla hazırlanan ve ilki 1868 yılında yayımlanmış olan Annuaire Oriental’lerin (Şark Ticaret Yıllıkları) yayımcılığını yapmışlardır. Sahibi bulundukları Rizzo Yayınları, hukuk alanında ve İstanbul hakkında pek çok kitap yayımlamıştır. 1927 yılından itibaren ismi geçen Rizo ve Psaras Vapur Acentası ise yeni bir ortaklığa işaret ediyor olmalıdır. Bu yıllarda yayımcı John A. Rizzo, Urania Daktiloları'nın da Türkiye temsilcisidir.
1896-1901 yılları arasında Rizzo Apartmanı’nın üçüncü katında mukim John Francis Rizzo ve Ailesi, 1909 yılında Tünel Pasajı Tünel Apartmanı B Blok No:1 Pera adresine taşınmışlardır. 1910 yılında John Francis Rizzo’nun vefatı sonrasında eşi Marianne Rizzo, oğulları Edgar V. Rizzo ve Egbert Rizzo ile birlikte bu defa da Postacılar Sokak Glavany Apartmanı No:11 Pera adresine taşınmışlar ve bildiğimiz kadarıyla da 1922 yılına kadar bu adreste ikâmet etmişlerdir. Aynı yıllarda Rizzolar’ın diğer oğulları Avukat Dr. Alfred Rizzo ise Grande Rue de Pera No:477 adresinde oturmaya başlamıştır. 1942-1944 yıllarında Sıraselviler Caddesi Aslanyatağı Sokak No:23 Rizzo Apartmanı D:4 Taksim adresinde oturan Edgar Rizzo, 1950 yılında Olivio Geçidi Merkez Olivio Apartmanı No:3 Beyoğlu adresine taşınmıştır. Rizzo Ailesi’nin İstanbul’da izine rastladığımız son kaynak, 1950-1953 yılları arasındaki telefon rehberleridir ki John Rizzo adına kayıtlı telefon, Salihiye Çıkmazı No:10/1 Yeşilköy adresindedir.
